Διακοπή καπνίσματος
Το κάπνισμα είναι μία συνήθεια (ανάγκη) τακτικής εισπνοής των προϊόντων της καύσης φύλλων καπνού. Η νικοτίνη, ένα από αυτά τα προϊόντα, δρα στο νευρικό σύστημα και προκαλεί εξάρτηση στους καπνιστές.
Συνήθως, η πρώτη εμπειρία με το κάπνισμα συμβαίνει σε νεαρή ηλικία. Ο νέος αρχίζει το κάπνισμα για δοκιμή, για αποδοχή, για να αισθανθεί μεγάλος, για να μιμηθεί τους άλλους.
Το κύριο αίτιο, όμως, της διατήρησης της συνήθειας του καπνίσματος, μεγαλώνοντας, είναι η εξάρτηση στη νικοτίνη. Σε αυτή προστίθενται γενετικοί, ψυχολογικοί και κοινωνικο-οικονομικοί παράγοντες. Έρευνες ανέδειξαν συσχέτιση καπνίσματος και φτώχειας. Μεγαλύτερη είναι η επίπτωση του καπνίσματος σε περιοχές με μεγαλύτερη φτώχεια. Επίσης, σε συνθήκες έντασης και άγχους παρατηρείται αύξηση του καπνίσματος .
Δημιουργείται στους καπνιστές η εσφαλμένη πεποίθηση πως το κάπνισμα είναι το μέσο, για να επιτευχθεί καλύτερη αυτοσυγκέντρωση, χαλάρωση, όταν υπάρχει ένταση, αφύπνιση και αποδοτικότητα, όταν υπάρχει χαλάρωση και γενικά μοιάζει με το φάρμακο για κάθε κατάσταση.
Τσιγάρο
Πίσσα: είναι το υπόλειμμα από την καύση του τσιγάρου. Περιέχει καρκινογόνες ενώσεις, όπως είναι οι αρωματικοί κυκλικοί υδρογονάνθρακες και οι αρωματικές αμίνες.
Μονοξείδιο του άνθρακα: σχηματίζεται από την ατελή καύση του καπνού. Συνδέεται με την αιμοσφαιρίνη, ελαττώνοντας, έτσι, την ικανότητα αυτής για μεταφορά του οξυγόνου στους ιστούς.
Νικοτίνη: ουσία υπεύθυνη για την εξάρτηση.
Επιπτώσεις
Κακοήθειες: Καρκίνοι πνεύμονα, στομάχου, φάρυγγα, λάρυγγα, στοματικής κοιλότητας, λευχαιμία, τραχήλου μήτρας, παγκρέατος, ουροποιητικού συστήματος, ήπατος, οισοφάγου, κ.ά. Εκατοντάδες έρευνες ανέδειξαν τη συσχέτιση καπνίσματος και καρκίνου, αποδεικνύοντας πως είναι ισχυρότατο καρκινογόνο.
Παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος: Είναι η κύρια αιτία της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ), αυξάνει την πιθανότητα λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος και εξάρσεων βρογχικού άσθματος.
Καρδιαγγειακές παθήσεις: Αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης πολλών καρδιαγγειακών παθήσεων (αθηροσκλήρωση, υπέρταση, έμφραγμα του μυοκαρδίου, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, περιφερική αγγειοπάθεια).
Προβλήματα στην αναπαραγωγή: Οι καπνίστριες παρουσιάζουν μεγαλύτερο κίνδυνο έκτοπης κύησης, αυτόματης αποβολής του εμβρύου, δυσκολίας στη σύλληψη και στειρότητας και οι καπνιστές στειρότητας και στυτικής δυσλειτουργίας.
Διάφορα: Προκαλεί πρόωρη γήρανση του δέρματος, αυξάνει τον κίνδυνο οστεοπόρωσης και παθήσεων της στοματικής κοιλότητας, προκαλεί γαστρεντερικές παθήσεις, οφθαλμικές παθήσεις και διαταραχές του ύπνου.
Προβλήματα στην υγεία του παιδιού: Σε κίνδυνο βρίσκεται η υγεία των παιδιών των καπνιστών, που εκτίθενται στον καπνό, από τα πρώτα κιόλας χρόνια της ζωής τους. Αυτή η έκθεση αποδείχθηκε πως προκαλεί την εμφάνιση, αλλά και την αναζωπύρωση άσθματος, βρογχίτιδας, πνευμονίας και μέσης ωτίτιδας. Επίσης, η έκθεση στο κάπνισμα στους πρώτους μήνες της ζωής του εμβρύου έχει καταγραφεί ως η κύρια αιτία του συνδρόμου του αιφνίδιου βρεφικού θανάτου και συσχετίζεται με μειωμένο βάρος του νεογέννητου.
Οφέλη
Το πρώτο όφελος διαπιστώνεται στη βελτίωση της υγείας. Ο κίνδυνος εμφάνισης χρονίων παθήσεων, που αποδίδονται στο κάπνισμα, μειώνεται από τις πρώτες κιόλας ώρες διακοπής του.
Αισθητικά πλεονεκτήματα (μείωση των στιγμάτων και των ρυτίδων του δέρματος, μη δυσάρεστη αναπνοή)
Οικονομικά πλεονεκτήματα (σημαντική μείωση των εξόδων, ανά έτος)
Ψυχολογικά πλεονεκτήματα (αυτοπεποίθηση από τη διακοπή καπνίσματος )
Διακοπή
Η απόφαση της διακοπής του καπνίσματος πολύ συχνά δεν είναι εύκολο να παρθεί. Η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να επιτευχθεί με ατομική προσπάθεια, αλλά πολύ συχνά χρειάζεται υποστήριξη. Όσο μεγαλύτερη είναι η υποστήριξη, που παρέχεται στον καπνιστή, τόσο υψηλότερη είναι και η πιθανότητα διακοπής του καπνίσματος εφόρου ζωής. Τα ιατρεία διακοπής καπνίσματος διαθέτουν στον καπνιστή μία εξειδικευμένη υποστήριξη και διάφορες στρατηγικές βοήθειας, όπως φαρμακευτική και ψυχολογική υποστήριξη.
Φαρμακευτική θεραπεία
Μειώνει τα προβλήματα, που προκύπτουν με τη διακοπή του καπνίσματος και οφείλονται στη στέρηση της νικοτίνης.
Υποκατάστατα νικοτίνης: Διατίθενται σε διάφορες συσκευασίες π.χ. τσιρότα, ρινικά σπρέι, τσίχλες. Η διακοπή του καπνίσματος επιτυγχάνεται με σταδιακή μείωση της συγκέντρωσης της νικοτίνης σε αυτά.
Βουπροπιόνη (Zyban): Φάρμακο, που παλιότερα χρησίμευε ως αντικαταθλιπτικό, τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται αποτελεσματικά στη διακοπή του καπνίσματος.
Βαρενικυκλίνη (Champix): Συνδέεται με τους υποδοχείς της νικοτίνης στον εγκεφάλο και μειώνει έτσι σημαντικά την έντονη επιθυμία για τσιγάρο.